Ciąża fizjologiczna to ciąża przebiegająca prawidłowo, a więc taka, w której nie następują zmiany patologiczne (odbiegające od przyjętych norm fizjologicznych). Opieka lekarska nad kobietą w ciąży przebiega w sposób ustandaryzowany, tzn. zgodnie z obowiązującymi standardami opieki okołoporodowej ustalanymi przez Ministerstwo Zdrowia. W naszej klinice wychodzimy poza standardowy zakres opieki okołoporodowej prowadząc ciąże fizjologiczne zgodnie z zaleceniami polskich i międzynarodowych stowarzyszeń i organizacji położniczych, takich The Fetal Medicine Foundation (FMF), International Society of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology (ISUOG), Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników.
Stała opieka medyczna od pierwszych tygodni ciąży pozwala na skuteczne i wczesne wykrywanie ewentualnych nieprawidłowości w przebiegu ciąży i zapewnia przyszłej mamie komfort i spokój w tym szczególnym okresie. W ramach opieki nad kobietą ciężarną planujemy cykl wizyt kontrolnych, którym towarzyszą odpowiednie badania ultrasonograficzne, nieinwazyjne badania prenatalne, w tym test PAPPA z oceną ryzyka wad płodu wg standardów FMF, a także diagnostyka kardiotokograficzna (KTG). Dysponujemy najwyższej klasy klinicznym stacjonarnym systemem ultrasonograficznym Voluson E8 z technologią obrazowania 3D/4D, HD live, a także kolposkopem ginekologicznym. Na miejscu wykonujemy badania laboratoryjne. Nad przebiegiem ciąż naszych pacjentek czuwają lekarze posiadający wiedzę, doświadczenie i kwalifikacje na najwyższym poziomie.
Harmonogram wizyt kontrolnych jest ustalany indywidualnie, jednak standardowo przebiega on w następujący sposób:
I trymestr ciąży [5-12 tydzień]
Przebieg pierwszej wizyty położniczej zależy od tego, ile czasu upłynęło od ostatniej miesiączki i czy można już z pewnością potwierdzić stan ciąży. Zalecamy, aby pierwsza wizyta u lekarza położnika miała miejsce między 7. a 8. tygodniem ciąży. Zazwyczaj wizyta obejmuje badanie ginekologiczne i wstępne badanie ultrasonograficzne, na którym próbuje się potwierdzić obecność pęcherzyka ciążowego lub zarodka, ustalić tętno płodu, potwierdzić prawidłowe zagnieżdżenie zarodka w jamie macicy, a także określić wiek ciąży wraz z przewidywanym terminem porodu.
W momencie potwierdzenia ciąży, lekarz zleca pacjentce wykonanie odpowiednich badań, w tym: morfologii, ogólnego badania moczu, VDRL (badanie przesiewowe w kierunku wykrycia kiły), przeciwciał odpornościowych oraz stężenia glukozy we krwi na czczo. Położna dokonuje pomiaru ciśnienia tętniczego ciężarnej oraz masy ciała, które od tej pory będą mierzone regularnie. Do innych badań wykonywanych na tym etapie ciąży zalicza się badania umożliwiające wykrycie ewentualnego konfliktu serologicznego między matką a dzieckiem (grupa krwi, czynnik Rh, pośredni odczyn Coombsa). W zależności od tego, czy i kiedy pacjentka poddawała się wcześniej innym zalecanym badaniom, lekarz prowadzący może zlecić również wykonanie: biocenozy pochwy, badania przeciwciał przeciwko określonym wirusom (m.in. zapalenia wątroby typu C, toksoplazmozy, różyczki), badania na obecność wirusa HIV, badania bakteriologicznego moczu i innych badań, które w danym przypadku okażą się zasadne.
W końcowym okresie pierwszego trymestru ciąży, pomiędzy 11. a 13. tygodniem ciąży lekarz posiadający kwalifikacje do oceny ryzyka wad chromosomalnych płodu (certyfikacja FMF) wykonuje każdej ciężarnej specjalistyczne badanie ultrasonograficzne, mające na celu przesiewową ocenę płodu w kierunku aberracji chromosomowych. Podczas badania lekarz ocenia również anatomię płodu, w tym przezierność karku oraz czynność serca. Szczegółowe informacje na temat prenatalnego badania ultrasonograficznego w I trymestrze znajdują się tutaj. Równolegle wykonywany jest test podwójny – PAPP-A+βHCG w kierunku wad płodu uwarunkowanych genetycznie (więcej tutaj), który w zestawieniu z wynikiem badania ultrasonograficznego stanowi zintegrowane prenatalne badanie przesiewowe I trymestru dając szczegółowy obraz sytuacji genetycznej płodu.
Warto podkreślić, że tylko badanie ultrasonograficzne zintegrowane z badaniem z krwi daje nam wysoką czułość w wykrywaniu aberracji liczby chromosomów, do których należy zespół Downa. Wszystkim pacjentkom, którym zależy na wiedzy w tym zakresie zaleca się wykonanie testu zintegrowanego. Należy pamiętać, że jest to test przesiewowy – oparty na szerokich badaniach statystycznych. Test ten nie stwierdza, czy dziecko jest chore czy zdrowe, ale w klarowny sposób kalkuluje ryzyko zespołów genetycznych i podaje w formie ułamka. Wyniki testu dzielimy na trzy grupy: ryzyko wysokie, pośrednie i niskie (więcej tutaj),
Metodą, która przyniosła w ostatnich latach rewolucję w diagnostyce prenatalnej zespołów genetycznych, jest badanie wolnego DNA płodowego (cfDNA), zaliczane do nieinwazyjnych metod diagnostyki prenatalnej. Badanie może być stosowane od około 10. tygodnia ciąży. Należy pamiętać, że badania wolnego DNA płodowego nie mogą zastąpić tradycyjnej ultrasonografii, gdyż nie wszystkie wady, które można wykryć w pierwszym trymestrze ciąży są związane z nieprawidłową genetyką dziecka. Część wad to wady rozwojowe, które wystąpiły w trakcie formowania się płodu, którego status genetyczny jest prawidłowy.
W naszej klinice zachęcamy również pacjentki do wykonania najnowocześniejszej i najskuteczniejszej diagnostyki ryzyka preeklampsji w postaci dodatkowej oceny poziomu PLGF (łożyskowego czynnika wzrostu - Placental Growth Factor) w krwi matki. PLGF włączony do algorytmu, który ocenia ryzyko preeklampsji, zwiększa jego dokładność.
II trymestr [14-26 tydzień ciąży]
Kolejna wizyta zaplanowana jest zazwyczaj pomiędzy 15. a 20. tygodniem ciąży. Pacjentka, poza badaniem ginekologicznym, pomiarem ciśnienia i wagi oraz konsultacją ogólną, powinna w tym czasie wykonać morfologię krwi, badanie ogólne moczu oraz skontrolować poziom przeciwciał anty-Rh we krwi.
Drugi trymestr ciąży (pomiędzy 18. a 22. tygodniem) to również czas kolejnej oceny ultrasonograficznej rozwoju ciąży. Podstawowym celem badania jest szczegółowa ocena budowy anatomicznej płodu, czyli jego narządów pod kątem występowania wad wrodzonych, a także badanie przesiewowe serca płodu służące ocenie prawidłowości położenia, wielkości, budowy i pracy serca. Od tej pory pomiary czynności serca płodu są już prowadzone regularnie. Lekarz ocenia również położenie i pracę łożyska oraz objętość płynu owodniowego. Szczegółowe informacje na temat badania ultrasonograficznego w drugim trymestrze ciąży znajdą Państwo tutaj .
W tym czasie pacjentka poddawana jest również przesiewowemu badanu w kierunku cukrzycy ciążowej, a więc wykonuje się test obciążenia glukozą, który sprawdza w jakim stopniu organizm metabolizuje cukier. Kobietom z ujemnym wynikiem badania w kierunku toksoplazmozy wykonuje się powtórnie badania przeciwciał w tym kierunku.
III trymestr [27-40 tydzień ciąży]
Ostatni trymestr ciąży to czas przygotowania do porodu. Poza standardowymi badaniami krwi i moczu, lekarz wykonuje kolejne kontrolne badania ultrasonograficzne z oceną masy płodu oraz badania kardiotokograficzne (KTG) oceniające m.in. aktywność ruchową płodu.
Około 28. - 30. tygodnia ciąży lekarz może zaproponować pacjentce posiadającej ujemne Rh bez przeciwciał anty-D podanie immunoglobuliny anty-D. Pod koniec ciąży, około 35. – 37. tygodnia, wykonuje się badanie w kierunku paciorkowców grupy B (GBS).
Ostatnie tygodnie ciąży to czas, kiedy lekarz położnik czuwa nad prawidłowym przebiegiem ciąży oraz starannie przygotowuje pacjentkę do porodu: szczegółowo wyjaśnia i odpowiada na pytania dotyczące przebiegu porodu, karmienia piersią, zasadności pobrania i zdeponowania komórek macierzystych z krwi pępowinowej i wszelkich kwestii, które mogą dotyczyć ciężarnej i nowonarodzonego dziecka.